KAŞ TARİHİ ÜZERİNE - KAŞ HAKKINDA
Kaş tarihi üzerine detaylı bir yazı. Kaş'ta hangi uygarlıklar yaşamış, günümüze kadar hangi devletlere misafirlik yapmış. Kaş'ın ilk ismi...
Yaşadığımız,sonradan emekli olarak yerleştiğimiz; iş kurmak için, güzel tatil geçirmek veya huzuru bulmak için geldiğimiz bu ilçenin geçmiş hayatını biliyor muyuz ?.
İlçenin ilk bilinen halkı M.Ö. 20000 yıllarında bu bölgede yaşayan Lukkka"lardır. Lukka"lılar tarihte Likyalılar olarak anılırlar.
Lykia " Işık Ülkesi " demektir. Lukka"lılar korsanlıklarıyla ünlüdür. İlçenin Akdeniz kıyısında antik dönemden beri ticaret yolu olmasından dolayı bu bölgede korsanlık bir geçim yoludur. Bu gün ilçe çevresinde gördüğümüz Likya döneminden kalma,yüksek kayalara oyulmuş mezarlar " korsanlık döneminin izlerini taşıyan " eserlerdir.
Tarihi bilgilere göre ; MÖ 180 yıllarına kadar korsan bu bölgede hüküm sürmüşler. Bu bölge ;
MÖ 65 yılında Roma İmparatorluğu,
MS 395 yılında bölgede Bizans İmparatorluğu,
1085 yılında Selçuklu İmparatorluğu ,onların yıkılmasıyla 1308 yılında Teke Beyliği,
1426 yılında Yıldırım Beyazıt döneminde ise Osmanlı İmparatorluğu
yönetimine girmiştir.
Bilindiği gibi Antalya Bölgesi 1919 yılında İtalyan işgaline uğramış ve İtalyanlar kendiliğinden bölgeden çekilmişlerdir.
Kaş Bölgesi MS 187 yılında kurulan Likya Birliği içindeki şehir devletlerinden birisidir, O dönem Likya Birliğine bağlı 23 şehir devleti bulunmaktaydı.
Likya Birliğinin başkenti Patara"dır.Likya Birliği dünyada parlamenter demokrasinin temeli sayılır.
İlçenin bilinen en eski adı Habesos "dur,daha sonraki dönemde Çukurbağ Köyündeki/ Mahallesindeki Phellos ( Taşlık Alan) Dağından dolayı
" Phellosun Karşısı " anlamında Antiphellos olarak anılmaya başlanmıştır.
Osmanlı dönemindeki kayıtlarda kaza ismi olarak Kaş geçse de halk arasında Likya döneminden kalan adının değiştirilmiş şekliyle " Andifli " olarak bilinmektedir.
Şu anda Kaş merkezin tek mahallesinin adı Andifli"dir ve hepimizin nüfus kaydında mahalle olarak Andifli yazılı bulunmaktadır.
MS. 570 yılında meydana gelen depremde Likya şehirleri çok hasar görmüşlerdir. Likya şehirlerinde bulunan anıtsal eserlerin çoğu bu depremde yıkılmıştır. İlçe merkezindeki 26 basamaklı taş tiyatro ( Amfitiyatro ) da depremde büyük ölçüde hasar görmüştür.
MS. 7.yüzyılda ise bölgeye Arap akınları olmuş ve denizden gelen akıncılar Likya şehirlerini işgal edip yağmalamışlardır.
Likya halkı " soylarını babalarından değil annelerine göre anlatırlarmış.
Likya döneminden günümüze ilçe merkezinde Amfitiyatro ( Kırk Merdiven ) Uzun Çarşı Sokaktaki Aslanlı Mezar, kaya mezarları ve bu gün semt pazarının kurulduğu eski Otogar"ın batısındaki alandaki Nekropol ( Mezarlık) "dür. Bu pazar yerinin altı,Kalkan"a giden şosenin/asfaltın altı hep Likya Mezarlığıdır.
Aslında Likya Bölgesi, mezarlık bölgesi sayılır, binlerce yıldır burada yaşayan ve salgın hastalıklar ve savaşlar yüzünden soyları kalmamış kavimlerin mezarları günümüzde halen yeryüzünde ve kazılarda ortaya çıkmaktadır.
Cumhuriyet öncesi bu günkü ilçe merkezinde Türk ailenin yaşadığına dair bir bilgi yok. Uzun çarşı Sokağında bulunan bütün evler Rum asıllı vatandaşlara ait iken onların ülkeyi terk etmesi sonucu Türk vatandaşlarına ihale yoluyla satılmıştır. Bu bölgede bulunan bütün mülklerin eski tapu kayıtlarında o dönemin Rum asıllı Osmanlı vatandaşlarının isimleri yazılıdır.
Bu gün Kaş Merkezinde bulunan ve meydana yakın çok değerli mülklerin sahibi "Istamatoğlu " isimli zengin bir iş adamı ait iken daha sonra bu mülkler ilçe merkezine yerleşen Türk vatandaşlarına devlet tarafından satılmıştır.
Osmanlı dönemi kayıtlarına göre 1900 yıllarında Kaş ilçe merkezinde 150 hane Hristiyan Ortodoks yaşamaktaydı.Bunların içinde birkaç Ermeni ve Musevi de bulunmaktaydı. Yani o yıllarda Rum nüfusun sayısı ortalama 600 civarında olabilir.
1930 yıllarında ülkeyi terk eden Rum asıllı vatandaşlara ait mallar Maliye"ne intikal etmiş,Maliye tarafından açık ihaleye çıkarılmış edindiğim bilgilere göre bu malların çoğunluğunu Elmalı/ Akçay Bölgesinin Ağası Hayri Ağa ( Üstüner) satın almış ve daha sonraki yıllarda bunları Kaş"a yerleşen kişilere satmıştır. ( kişisel Kaynak : Celal Akşar ve Mehmet Keskin ).
1912 yılında Meis Adası"nın İtalyanların yönetimine geçmesi ve orada Rum asıllı kişilerle çıkan sorunlar sonucu orada yaşan Türk Aileler Kaş ilçe merkezine ve köylere göç etmişlerdir.
Göç eden ailelerden tesbit edebildiğim şunlardır.
Posta Müdürü ve ilçenin ilk belediye başkanı Mehmet Arısan,
Osman EroÄŸlu ( Gata) Ailesi,
Kasap Musa ( Karahaliloğlu soyismini almıştır) Musa bekar olarak gelmiş ve Pıharbaşı Mahallesinden " Kır Omar " olarak bilinen bir ailenin kızıyla evlenmiştir. Sonradan oğlu Mehmet Karahaliloğlu ilçede zengin ve önemli bir iş adamı olmuştur.
Avni Erdem Ailesi,
Berber Ahmet Ailesi,
Tüsüz"ler, Süleyman ve Hüseyin Tüsüz Ailesi, bu günkü Çerçiler girişi Bakacak bölgesi ve Habesos Evleri arazilerinin sahipleridir.
Işıldak Ailesi, Bayındır Limanağzı bölgesine yerleşmiştir,.
Meisli Osman ve Kumit lakaplı iki aile,bu iki aile " odun kömürü imalatında ustaydılar.
Topal Tevfik ( Ada) Ailesi,bu aile de Bayındır Büyükçakıl bölgesine yerleşmiştir.Büyükçakıl plajında halen torunları işletme sahibi olarak turizm işiyle uğraşmaktadır.
Not:Bu bir bilimsel yazı değildir,eksik veya fazlalıklar olabilir.Daha fazla bilgi sahibi olanlar tarihe not düşülmesi adına bildiklerini paylaşabilirler.
Yazar & Kaynak: Salim Cengiz
Tepkileriniz Nedir?
