Yoga İlminde Hayal Gücü

Hayal gücü ;duyu sistemine uygun olmayan görüntüler yaratma kabiliyeti olarak tanımlanmıştır  ve insan bilincini geliştirmek için en büyük araçlarımızdan biridir. Hayal gücü daima değişimden önce gelir. Yaşamımızda yaptığımız her önemli değişiklik hayal gücü eylemiyle başlar. Ki bu yaptığımız değişikliklerin etkileri yıkıcı ya da yapıcı olabilir. Bu sebeple hayal gücünün tam olarak ne olduğunun kavramsal olarak ele alınması , farkındalık alanı oluşturabilmemiz için önemlidir. Etkili ve bilerek gerçekleştirilen bir hayal gücü iç sınırlarımıza bizi götürebilir ve deneyimlerimizin köklerine , “ne olduğu”ndan gerçekte "ne olduğuna", götürebilir. Kim olduğumuzu yeniden anlamımızı ve gerçek yaşam deneyimleri yaşamamızı sağlayabilir.

Ancak özellikle 20.yy da ortaya çıkan ve bu yüzyılda da artarak devam eden new age spritüel bilgileriyle dolu kafamız , hayal gücü konusunda oldukça karışık ve belki de  bu kavrama küsmüş durumdadır. The Secret furyasıyla tavan yapan , manevi bilgilerin , kavramların içini boşaltma ya da bu anlamı bulanıklaştırma süreci halen devam etmektedir. Kişinin kendini gerçekleştirme yolundaki en büyük dostu , kişi tarafından olduğu haliyle tanınmamaktadır. Ufak anlam kaydırmaları ve hayal gücü ile ilgili bazı bilgilerin bilerek üstünün çizilmesi , insanları hayal gücü konusunda yanlış yönlendirmektedir. Bu sebeple Yoga İlmine göre Hayal Gücünü paylaşmak , yanlış bilgi kirliliği içinde benim için önemli noktadır.

Tüm batılı dillerde hayal gücü kavramının karşılık gelen  bir ya da bir kaç kelime varken , Yoga; hayal gücünü kavramsal olarak 4 başlık altında toplar: Vikalpa , Kalpanas , Pratibha,Bhavana

1.VİLKAPA   : Vilkapa ,diğer 3 hayal gücü kavramından ayrı olarak zihinsel faaliyettir. ( vritti ‘dir. )Yoga ilmine göre  kişi vritileri bilmeli , tanımalı ve bunları bırakmalıdır. Bu sebeple vikalpa hayal gücü değil sadece hayaldir. Yani güç değildir. Hayal , sanrı , fantazi, illizyon , halüsilasyonlardır.

Mesela geçmişten durumları düşünmek ama farklı sonuçlar hayal etmek vikalpadır. Vikalpa ‘lar akılda rastgele oynayan görüntülerdir. Orada olmayan biriyle konuşmak , kendi kendimize monologlar , kafamızın içİnde başka başka kişilerle konuşuyor olmak vikalpa’dır. Kontrolsüzdür ve yersizdir. Bir arkadaş grubumuzla otururken kendimizi başka bir yerde başka kişilerle olduğunu hayal etmek ,  kafamızın içinde duran sonsuz kurgular , hepsi vikalpadır. 

Burada önemli nokta şudur , bu hayaller  negatif de olabilir pozitif de. Bu ,onların birer vikalpa olduğu gerçeğini ve bunları tanıyıp bırakmamız gereğini  değiştirmez. Kendimize aslında hiç olmayan bir hayal dünyası yaratmak ve bu dünyanın içinde kendimizi " iyi" hissettiğimiz için kalmak , kendini gerçekleştime yolundaki kişiyi geriletir , güçsüzleştirir.

Vikalpa kontrolsüz , rastgele ( daldan dala atlayan hayaller) , hızlı ve inişli çıkışlıdır. Suçlayıcı , kindar olabileceği gibi sizi memnun eden hayallerde kurdurabilir. Bazen de kişi kurduğu hayalden utanabilir.

Vikalpa’ya verilecek yüzbinlerce örnek vardır. Bunları tek tek ayıklayabilmek mümkün olmadığı için kavramın temel olarak bilinmesi önemlidir : kontrolsüz , rastgele , hızlı , inişli çıkışlı.

Obsesif bozukluk , şizofreni , bipolar bozukluk kişinin vikalpaların içinde kaybolmasının sonuçlarıdır.

Ki dürüst olmak gerekirse her vikalpa bir obsesyondur.

Sadece vikalpalarınıza tanıklık edin. Görün , tanımlayın ve geçip gitsin. Şu bir gerçek ki, hiçbir zihinsel faaliyet sıfırlanamaz ancak etkilerini kaybederler. Dikkatimizi , tavırlarımızı , seçimlerimizi kontrol etme güçleri zayıflar.

Bırakın gerçeği örten bulutlar geçip gitsin.

Vikalpa’lar kleshaları güçlendirir , kleshalar güçlendikçe daha fazla vikalpa ortaya çıkar.

Klesha : aklın kusurları zihin zehirleridir ve kişiyi zihinde tutar. 

2.KALPANAs : Bilinçli yaratım alanına attığımız ilk adımdır. Bilerek ve  isteyerek bir durum ya da konuyla ilgili hayal kurmaktır. Kontrollü hayal gücüdür. Zihni açmak ve algılanan sınırlamaların kaldırılması için kullanılır. Önemli nokta yama ve niyama ilkelerini gözetmesi ve kleshaları güçlendirmemesi yani klesha içermemesi ‘dir.

Taşınmak istiyoruz ve ev arıyoruz , istediğimiz evi hayal etmek , içinde gezinmek , hissetmek kalpanastır.

Hiç sevmediğimiz birinin öldüğünü bilinçli olarak hayal etmek kalpanas değildir , yama ilkeleriyle örtüşmez.

Gene önemli nokta kurulan hayalin negatif ya da pozitif olması değildir , yama ve niyalarla örtüşmesi ve klseha barındırmamasıdır. Yoksa 20.yy spritüel bilgilerle kurulması önerilen pek çok POZİTİF  hayal ; yama ve niyamalarla örtüşmez ya da klseha içerdikleri için kalpanas ‘a girmez. Bu tip hayaller , istediğimiz kadar bilinçli ve kontrollü bir şekilde bu hayali kurduğumuzu iddia edelim  , sadece sanrı yani vikalpadır ve kleshaları daha da güçlendirir.  Kişiyi duygu durumunda tutup , beklentiye sokarlar.  Bilinç denilen kavram , özün değerleriyle örtüşen ve ona hizalı bir kavramdır. Bu sebeple Kapanas pratiğinde Öz değerlerin dışına çıkılmamalı ve sonuç beklentisine girilmemelidir. 

Kalpana ‘da kişinin sonuca odaklı olmaması  önemlidir. Hatırlayın ki kalpanaların asıl gücü ve amacı  ; kendimizle ve yaşamla ilgili önyargılarımızı aşabilme kapasitemizi arttırmasıdır.

Bilinçli hayalgücü ( kalpanas) sanatın , bilimin , teknolojinin önemli bir kaynağıdır. Bunu tarihte en iyi kullanmış kişi Nicola Tesla’dır.

Yapmak istediğimiz ancak bize zor gözüken bir asanayı kendimizi yaparken hayal etmek ve  o süreci hayal ederek yaşamak bir kalpanas’tır.

Bugün internete bir kalpanas sayesinde sahibiz.

3.PRATİBHA : Tanımlanamaz bir hayal gücüdür. İngilizceye understanding flash( anlama flaşı )  olarak çevrilmiştir. Sanskrit dilinden karşılığı kalpten yükselen , kalbin öngörüsü dür. Vizyoner içgörüdür. Bilinçli zihnin ötesinden gelen ilham ya da rehberliktir. Einstein ,  bunu kullanmıştır :  "Boş uzay olduğunu düşündüğümüz şeyin hiçlikten ibaret olmadığını , bu şeyin kendine has nitelikleri olduğunu ve uzayın doğasında akıl almaz bir enerjinin yattığını "hissetmiştir .  HİSSEL BİR BİLİŞTİR.

Ancak pratibha için illa ki bir bilimsel soruyu cevaplamanız  gerekmez. Sıkıntılı bir konuyla ilgili ani bir içgörü deneyimi yaşadıysanız bu pratibha’dır.

Tıpkı aynı flaş gibi :  hızlı , ani , net ve ışıklıdır.

Bilinçli zihnin ötesinden gelir , gerçekten hiçbir bilginizin olmadığı bir konuyla ilgili size yol gösterir ya da bilgi verir. Rehberliği net , ani , keskin , otoriter ve kısadır. Kafanızın içinde aniden yanıp sonra sönen çok güçlü bir ışık hissedersiniz ve sonra ne yapmanız gerektiğini net olarak bilirsiniz ancak hissin ne olduğunu  tanımlayamazsınız. Mantık sınırları içinde değildir. Sadece o şeyin öyle olduğunu bilirsiniz. Eyleme geçmek için en güvenilir araçtır. Sessiz , sözsüz , net ve kesindir. Sizi ikna etmeye çalışmaz , Sizi mutlu etmeye de çalışmaz , olasıklar zinciri önünüze dökmez . Bir nehir kadar güçlü yaşamın daha büyük kabıyla hizalıdır.

Pratibha ,bhavanadan beslenir.

4. BHAVANA

“ Kardeşim , sen düşünceden ibaretsin . Geriye kalan et ve kemiksin. Diken düşünür dikenlik olursun , Gül düşünür gülistan olursun. “ Mevlana

Zihnin evrensel yaratıcı gücü bhavana’dır. Gerçek hayal gücüdür. Türkçe karşılığı , tefekkür ‘dür.

Kendimizi daha yüksek bir gerçeklikle tanımlamamızdır. Kendi kendimizle derin düşünmedir. Kendimizi yeniden düşünürüz. İç deneyimlerimizi kökten yeniden tanımlamak için sezgiyi kullanırız. Fikir , vizyon , his birleşir.

Bhavana'da, kişi  belirli bir özelliğe (aşk, şefkat veya barış gibi) ulaşmayı veya İlahi (saf Işık, Enerji veya Bilinç gibi) olmayı görselleştirir.

Varolma çağrısı ve gelişmedir.” Ortaya çıkması” anlamına da gelir. O ana kadar yaşanan herşeyi birleştirir , hiçbir şeyi dışarda bırakmaz.

Derin bir konstrasyon hali ile düşünmektir.

Kendimizi yeniden yaratmada kullandığımız en güçlü araçtır.

Bhavana pratiğinde sadece kendimiz hakkında , deneyimlerimiz hakkında düşünürüz. Alıştığımız düşünce kalıplarını tersine çeviririz , inançları bir süre için bırakır ezberlediğimiz şeylerle konuşmayı değiştiririz.